Επιστημονικά Όργανα και Εργαστηριακός Εξοπλισμός
Η Συλλογή επιστημονικών οργάνων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών διασώζει σημαντικό αριθμό εργαστηριακού εξοπλισμού από την ίδρυση της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών (ΑΓΣΑ) το 1920 έως και το 1980.
Ορισμένα όργανα, ωστόσο, χρονολογούνται ακόμη και από τις αρχές του αιώνα -πολύ πριν την ίδρυση της ΑΓΣΑ-, καθώς πιθανότατα προέρχονται από το Κεντρικό Γεωπονικό Χημείο Αθηνών, το οποίο λειτουργούσε από το 1901 στο χώρο όπου αργότερα εγκαταστάθηκε η ΑΓΣΑ και μέρος των οργάνων του κληροδοτήθηκε στην τελευταία.
Τα επιστημονικά αυτά όργανα συνιστούν αντιπροσωπευτικό δείγμα των ευρωπαίων κατασκευαστών του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα των γάλλων και στη συνέχεια των γερμανών, με την εταιρεία Max Kohl (ιδρύθηκε το 1876) να έρχεται πρώτη στις παραγγελίες της μέσης και ανώτατης εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.
Γενικότερα, σημαντικό ρόλο για τη στροφή στην προμήθεια γερμανικής τεχνολογίας επιστημονικών οργάνων, έπαιξαν οι γερμανικές αποζημιώσεις, όπου τα γερμανικά πανεπιστήμια έστειλαν στην Ελλάδα μεγάλο αριθμό επιστημονικών οργάνων για τον εμπλουτισμό των πανεπιστημιακών εργαστηρίων των πανεπιστημίων.
Αργότερα τη σκυτάλη θα πάρουν η αγγλική και αμερικανική τεχνολογία (π.χ. W.M. Welch, Central Scientific Company κ.ά.). Κατά τη μεταπολεμική περίοδο και ιδιαίτερα στο διάστημα 1948-1950, στο πλαίσιο των γενικότερων πολιτικοκοινωνικών ανακατατάξεων και της ανάδυσης ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης, που επηρέασε και την ανώτατη γεωπονική εκπαίδευση, τα εργαστήρια της Α.Γ.Σ.Α. ενισχύονται και ανανεώνουν τον εξοπλισμό τους, με χρηματοδότηση του Σχεδίου Μάρσαλ.
Η συλλογή επιστημονικών οργάνων του Γεωργικού Μουσείου αριθμεί περισσότερα από 1000 αντικείμενα, τα οποία αποτελούν σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών από την ίδρυσή του έως σήμερα και εντάσσει την ιστορία του Ιδρύματος στην ευρύτερη ιστορία της ανώτατης εκπαίδευσης, στην ιστορία των επιστημονικών οργάνων και στην ιστορία της επιστημονικής έρευνας στα πανεπιστημιακά εργαστήρια.
Εκτός αυτού, ο εξοπλισμός των εργαστηρίων και οι αλλαγές του, αποτελούν σημαντικό τεκμήριο της εξέλιξης της τεχνολογίας των επιστημονικών οργάνων, αλλά ταυτόχρονα και δείκτη της τεχνολογικής ετοιμότητας των εργαστηρίων να προμηθεύονται σύγχρονα όργανα για την έρευνα.
Οι εκσυγχρονιστικές προσπάθειες ενός και πλέον αιώνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών για την εισαγωγή βελτιωμένης τεχνολογίας και την αύξηση της παραγωγικότητας της ελληνικής γεωργίας, έχουν αφήσει ανεξίτηλα ίχνη στον εξοπλισμό του.
Τα επιστημονικά όργανα, τα οποία εκτείνονται από ζυγούς ακριβείας έως προπλάσματα φυτών και ζώων, διακρίνονται σε υποενότητες ανάλογα με το εργαστήριο από το οποίο προέρχονται.
Οι μεγαλύτερες υποενότητες συγκροτούνται από τα εργαστήρια Φυσικής, Βοτανικής, Φυσιολογίας των Φυτών, Χημείας, Αμπελολογίας, Γεωργίας, Γαλακτοκομίας και το πρώην εργαστήριο Οικιακής Οικονομίας.
Η δημιουργία μητρώου με μία συστηματικότερη καταγραφή, αξιολόγηση και τεκμηρίωση της συλλογής, ξεκίνησε το 2007, χάρις στη συστηματική έρευνα της βιομηχανικής αρχαιολόγου κας Μ. Μαυροειδή, οπότε και καθορίστηκε η πολιτική συγκέντρωσης υλικού καθώς και η αναλυτική καταγραφή και τεκμηρίωση βάσει επιστημονικών κριτηρίων και διεθνών προτύπων ταυτοποίησης αντικειμένων και δημιουργίας μητρώων μουσειακών συλλογών.
Σημαντική βοήθεια προσέφεραν σε αυτή την εργασία τεκμηρίωσης οι γνώσεις ορισμένων μελών του Πανεπιστημίου που διετέλεσαν ως ΔΕΠ, όπως των αείμνηστων Γ. Καλαντζόπουλου, Ι. Κανδαράκη και Ι. Δροσόπουλου, του ομότιμου καθηγητή κ. Ι. Μενεγάτου, καθώς και του Διδάκτορα Φυσικής κ. Ι. Γαροφαλάκη.
Ωστόσο, η συλλογή επιστημονικών οργάνων του Γ.Π.Α. άρχισε να συγκεντρώνεται το 1998, από την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κα Α. Κούρτη, η οποία είχε και την ευθύνη της πρώτης έκθεσής τους το 1999 και συνεχίστηκε με τη συνδρομή του Ιστορικού κ. Δ. Παναγιωτόπουλου, υπεύθυνου του Κέντρου Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας.
Ο εντοπισμός και η συγκέντρωση υλικού από τα εργαστήρια του Πανεπιστημίου συνεχίζεται συστηματικά από το προσωπικό του Γεωργικού Μουσείου, ενώ το πλούσιο αρχειακό και βιβλιογραφικό υλικό του Κέντρου Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας, συνιστά ανεκτίμητη πηγή για την ιστορική τεκμηρίωση των συλλογών του Μουσείου προκειμένου να αναδειχτούν σε τεκμήρια καθαυτά, να αξιοποιηθούν και να παρουσιαστούν στο κοινό ως φορείς ιστορίας.
Η Συλλογή επιστημονικών οργάνων και εργαστηριακού εξοπλισμού του Πανεπιστημίου συνιστά σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και σε συνδυασμό με άλλες συναφείς συλλογές (π.χ. του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Αστεροσκοπείου Αθηνών κ.ά.) μπορεί να αποτελέσει, πέραν των άλλων, σημαντική πηγή μελέτης της επιστημονικής έρευνας στα ελληνικά πανεπιστήμια.